MODIFIKACIJE VIZANTIJSKOG PRAVA U SLOVENSKOM PRAVNOM ZBORNIKU ZAKON SUDNJI LJUDEM

Analizirane su odredbe najstarijeg slovenskog pravnog zbornika Zakon sudnji ljudem iz IX veka, koje su nastale recepcijom uz modifikaciju analognih odredbi vizantijske Ekloge. Od devetnaest članova ovog zakona recipiranih iz Ekloge, sedamnaest sadrži krivičnopravne norme u kojima su objekti krivičnopravne zaštite tuđa imovina, polni moral, fizički integritet ličnosti, brak, porodica i pravo crkvenog azila. Autor je konstatovao tri tipa modifikacija: stilsko-jezičke (upotreba reči približno jednakog značenja onima iz Ekloge ili parafraziranje teksta Ekloge sopstvenim rečima), kvantitativne (skraćivanje ili produžavanje teksta iz Ekloge) i kvalitativne (suštinska promena teksta iz Ekloge). Kvalitativne modifikacije su najzastupljenije u odredbama koje propisuju krivične sankcije. Redaktori Zakona su kvalitativnim modifikacijama utisnuli u njegov sadržaj svojevrstan pečat vremena, sopstvenu procenu celishodnosti konkretnih modifikacija i nastojali da udovolje realnim ili pretpostavljenim potrebama svoje društvene stvarnosti. Mnoge kvalitativne modifikacije su očigledno izvršene s ciljem afirmisanja i učvršćivanja hrišćanstva kao novoprimljene zvanične religije na tim prostorima, ali i radi potiskivanja nasleđa paganskog običajnog prava.