KONDIKCIONA ODGOVORNOST U RIMSKOM PRAVU

Kondikcija predstavlja tužbu koja je nastala u rimskom pravu koja je služila za povraćaj stvari koja se kod tuženog nalazi bez pravnog osnova (sine causa). Tuženi je, po pravilu, stvar stekao na osnovu činidbe tužioca kojom mu je ona neosnovano preneta u svojinu (datio). Na osnovu kondikcije tuženi odgovora za primljenu stvar pri čemu se obim njegove odgovornosti utvrđuje prema trenutku sticanja a ne prema trenutku pokretanja postupka. Tuženi se obavezuje da vrati ono što je primio a ne ono što od primljenog u trenutku utuženja poseduje. Za razliku od rimske kondikcione odgovornosti, u savremenom pravu obogaćeni odgovara za imovinsku korist koju je neosnovano stekao na bilo koji način pri čemu se obavezuje da izvrši povraćaj u obimu koji poseduje u trenutku utuženja. Iako se obim kondikcione i odgovornosti iz obogaćenja utvrđuje prema različitim merilima, uzimanje u obzir savesnost tuženog u određenim slučajevima vodi istim rešenjima. Savesno lice ne odgovara na osnovu kondikcije ukoliko u vreme pokretanja postupka više ne poseduje primljenu stvar niti njen surogat, dok se na temelju neosnovanog obogaćenja oslobađa odgovornosti ako u trenutku pokretanja postupka nije više obogaćeno. S druge strane, odgovornost iz obogaćenja nesavesnog lica izjednačava se sa kondikcionom odgovornošću jer tuženi odgovara za korist u obimu koji postoji u trenutku njenog sticanja a ne u trenutku otpočinjanja parnice.